Thứ Ba, 7 tháng 2, 2023

VỀ MỘT CUỘC HÀNH TRÌNH - PHẦN III - BÀI 34

VỀ MỘT CUỘC HÀNH TRÌNH - TÁC GIẢ NGÔ BÁ TIẾT

- PHẦN III - BÀI 34

VỀ MỘT CUỘC HÀNH TRÌNH - TÁC GIẢ NGÔ BÁ TIẾT - PHẦN III - BÀI 34


Anh im lặng, ngồi nghe giọng nói con người sống già nửa thế kỉ, phảng phất đâu đây ở một miền quê xa; một cuộc đời bầm giập cho cuộc mưu sinh. Nhưng nét mặt vẫn còn giữ lại những vẻ đẹp như đôi mắt rất vui khi cười; hàm răng đen nhai trầu rất có duyên.

-Thế ông Mậu đã kể chuyện của cháu cho dì nghe?

Bà vừa têm trầu, vừa to nhỏ tỉ tê:

-Theo dì, Mậu là con người cởi mở. Dù không sống chung, nhưng mỗi lần gặp, cậu ta tâm sự từ chuyện nhỏ - cuộc sống thường nhật - đến những tâm tư sâu kín, ít khi thổ lộ với ai; như có một người con gái - đủ hết: tình yêu thương con người, gần với đạo Phật; có vẻ đẹp thánh thiện và một tâm hồn phong phú... Nhưng Mậu đã không vượt qua được cái rào cản vô hình mà chính Mậu cũng không biết cho cặn kẽ. Thế đấy! Nhưng với cháu, Mậu rất ít lời. Chính như thế, dì vẫn cảm nhận được, giữa hai người, dù không ruột thịt, không có “đồng” - đồng môn, đồng quê… mà lại như có sợi tơ trời thêu dệt, một “cái tình” khó tìm được ở cuộc sống quá ư là trần tục thuở bụi bặm này!

Những lời nói từ người chưa hề quen biết, quyện vào kỷ niệm đêm nằm ngắm trời đất, Tôn vẫn như người đang ở trên sa mạc khô cạn, hy vọng sẽ tìm được một ít nước dù rất mong manh! Theo lời khuyên, anh lưu lại nhà bà Ấm một thời gian. Hàng ngày, sáng sớm; tiếng tụng kinh, gõ mõ vọng ra từ ngôi chùa bên cạnh, đưa tâm hồn anh vào thế giới mà tưởng rằng bụi trần đang được rũ hết. Tại sao con người theo đạo? Phải chăng khi cảm thấy bất lực trước cuộc sống nhiễu nhương, người ta đi tìm một thế giới khác để gởi niềm tin? Hàng ngàn năm với hàng trăm triệu người còn tiếp tục đọc kinh và cầu kinh! Thế giới tinh thần thiêng liêng đó, đã, đang và sẽ tiếp tục vận hành và tiếp tục sống! Đường đi sắp đến, cần chiếc gậy để chống, tìm ở đâu? Không còn bằng phẳng, mà phải bước lên những tam cấp đầy chông gai. Hình ảnh một con người đang đi xa dần, xa dần… Trở về với thực tại: Anh như đứa trẻ, ghé lại ngồi bên bà Ấm, xem bà têm trầu. Lá trầu xanh, được rọc thành những miếng nhỏ như hình tam giác. Bà quệt vôi. Mấy ngón tay nhẹ nhàng gấp lại. Những miếng trầu được sắp vào dĩa, lấy thêm mấy quả cau được cắt chũm, rồi mang lên chùa để cúng. Bà có đến hai bình vôi, một bình màu trắng, còn bình nữa có màu hồng nhạt. Bà ngồi, Tôn mơ về một miền nào đó, như người bà, người mẹ. Tự nhiên trong lòng Tôn, một cảm giác ập đến, vừa đột ngột, vừa bất ngờ: Giá như “ông già phù thủy” có một cuộc gặp gỡ thế này… Bà cười, nhìn sang Tôn: “Chắc cháu có nỗi niềm thương mến, muốn nhắn nhủ với dì… À, cháu Mậu nhắn lên: anh ta rất vui vì tìm được thợ - người đàn bà, rất am hiểu nung gốm, đặc biệt ở khâu sấy và ủ nhiệt - hoàn tất những công đoạn cuối cùng. Mẻ chè đầu làm thử, hồi hộp lắm… Anh em dưới đó đang lo bao bì và đóng gói. Mậu có dặn, sẽ lên gặp cháu sau”.

Tư lự một lúc, Tôn mới khẽ nói:

-Cháu có một mong muốn, đúng hơn là một gợi ý, nhưng xin lỗi dì trước. Cháu không muốn làm xúc phạm…

-Dì rất muốn nghe, đừng ngại!

-Thời gian trước, cháu từng sống với một người, trong lòng cháu xem như Thầy, như Cha; cháu thấy ở người đó giản dị mà phong phú, rất đời thường mà thanh tao. Nếu có một cuộc kỳ duyên gặp gỡ, biết đâu dì sẽ tìm được sự đồng điệu.

Bà Ấm dừng tay, trông ra phía xa, mắt bà long lanh; Tôn chờ mãi, bâng khâng quá!

-Con người mà cháu. Nhiều người, trong nhà nơi trang trọng họ treo chữ Tâm. Còn với dì, dì yêu mến chữ Tình. Cháu có nhận ra mùi hương nơi chữ tình? Sau hàng rào, những cây chè tàu xanh tươi, cạnh ngôi chùa nhỏ là cả một thế giới: ở đó có ba ni cô, khoảng mười tám đôi mươi, mỗi người một hoàn cảnh: có em mất cha, có em mất mẹ, em thì cả cha lẫn mẹ không còn. Bé nhất là út My, có giọng hát trầm và ấm: “Về đây khi gió mùa thơm ngát. Ơi lũ chim giang hồ…” Là con chim họa my. Chị Chòe thì chăm lo việc học hành - Chích Chòe. Chị cả - chị Chao - ở làng quê, sáng mùa hè, nơi có bụi tre, tiếng bào chao vang lên lao xao, rối rít. Chị nghiêm lắm. Ăn xong, trong bát không còn sót hạt cơm nào. Đôi đũa gác trên bát phải ngay ngắn mới được đứng lên. Họ nuôi dạy năm em bé mồ côi. Cháu không hình dung được thuở ban đầu rùng rợn thế nào đâu: có đứa mới sinh ra, gói trong chiếc áo mỏng, đặt vào nơi bụi tre. Có đứa, khi các ni sư ra nhận là một hình hài sài đẹn lở loét… Cuộc sống ở đó như một xã hội thu nhỏ: lo cho chúng ăn, ở; chăm sóc việc học hành. Hơn nữa, họ dạy cho chúng thành người - phải là những con người hữu ích; vừa tu hành, vừa làm lụng để sống. Cái người trong con người là gì? Ngày trẻ, ước mơ cháy bỏng của dì là đi dạy học, không phải muốn làm thầy thiên hạ; chỉ vì đọc được mấy câu ở nhà thầy giáo: “Người ta chết, vì không có cái gì để sống”, “Trăm năm nhìn lại mới hay vô thường”. Ở vào tuổi này, có một con người để tâm sự, để hàn huyên, để gởi gắm cõi lòng… Với không gian trống vắng đó, làm sao khỏa lấp được hở cháu! Vì chữ tình, dì muốn ra đi, tìm cho mình một chỗ dựa an lành khi về “trăm tuổi”. Cũng vì chữ tình, dì nguyện suốt đời gắn bó nơi này, dù là không phải ruột thịt, quê hương.

-Dì ơi, gần tháng rồi, cháu lên đây. Cháu cũng rất muốn gặp ông Mậu một lần nữa. Biết đâu là lần cuối.

-Sao thế được hở cháu!

-Có một suy nghĩ, thời gian gần đây, sao cứ giày vò mãi trong tâm tư của cháu. Dì có biết không, mẹ thì cháu còn nhớ, còn ba cháu, cháu không có một hình dung dù rất thô sơ về con người yêu kính đó; không có một kỉ vật, không có vài nét di bút, còn ảnh chụp thì quá xa vời! Nhiều lúc cũng cảm thấy tủi thân lắm dì ơi. Một con người sinh ra, lớn lên; đến tuổi trưởng thành; tất thảy, phải tự mày mò, kể cả cái chuyện sơ đẳng nhất - thèm muốn biết bao, có được một lời khuyên, hay vài câu mắng chửi của người cha! Đặc biệt là vốn hiểu biết của mình quá nhiều lỗ hổng, cho dù cố gắng hết sức…

-Mới gần cháu một thời gian rất ngắn, nhưng dì tin. Phía trước, con đường sắp đến phải là một hành trình, một sự dấn thân; đừng xem đó là một cuộc chiến. Vì cuộc chiến có kẻ thắng, người thua, có đau thương mất mát!

Dì ngừng lại giây lát rồi tỉ tê:

-Hồi nhỏ, thời đi học, ngây thơ và trong trắng. Ông giáo già có nêu một tấm gương, ca ngợi một con người “của lịch sử”. Dì chỉ hiểu lờ mờ. Gần đây, có sư thầy ở trên về dạy cho các ni sư. Nhân lúc ngồi nghỉ, cùng nói chuyện với sư, dì nêu ra thắc mắc ngày trước. Thầy chỉ dạy: Ông ta chủ trương, “bất bạo động, bạo động tắc tử”. Thời đó, nhiều người phê phán, có ý kiến lên án gay gắt nữa cơ. Cũng có một phần thông cảm được vì hoàn cảnh lúc đó “nước mất, nhà tan”. Nhưng mà cái cốt lõi, ông chỉ ra: Không thể dùng bạo lực để thanh toán bạo lực. Có thể giành được độc lập cho một đất nước. Nhưng cái lớn hơn là giải phóng trí tuệ con người ra khỏi bóng tối, hướng tới nền văn minh khai sáng của nhân loại. Dì ngồi nghe, mà lòng sáng ra nhiều lắm. Thầy còn bảo rằng: Sau khi ông mất, những điều “vàng đá” mà ông ưu tư, gần trăm năm rồi, bây giờ đang tỏa sáng; hàng triệu người tâm đắc. Thầy còn nói thêm: Có những con người sống đó, trong con mắt thiên hạ, họ đã chết từ lâu. Cũng có những người, họ giã từ cuộc sống này lâu lắm rồi, nhưng … Thầy bỏ lửng câu chuyện và ngồi trầm tư. Thấy thế, dì nhẹ nhàng đi ra phía sau, không dám làm nặng nề thêm suy tư của thầy nữa!

///---///--- Hết bài thứ 34
Nguồn: Về một cuộc hành trình - Tác giả Ngô Bá Tiết

0 nhận xét:

Đăng nhận xét